Prace przy budowie tzw. Alei Wielkiej Wysypy widać już gołym okiem. Znikają drzewa w pobliżu Lasu Rakowieckiego, teren równany jest także na Sępolnie. Oprócz zieleni znikają też dotychczasowe nieużytki. W tym dawne szklarnie Parku Szczytnickiego. Większość zabudowań już nie istnieje. Mieszkańcy chcieli je wyremontować i starali się nawet o pieniądze z Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego, ale projekt nie przeszedł dalej. Nam udało się złapać ostatnie kadry starych szklarni. Aleja Wielkiej Wyspy w 2023 roku połączy Krzyki z Biskupinem i Sępolnem.
Park Szczytnicki
Początki Parku Szczytnickiego datowane są na rok 1259, kiedy panujący Henryk III sprzedał swojemu menniczemu Henrykowi Słupowi wieś Szczytniki – pisze w artykule dr inż. architekt Barbara Pierścionek. W 1318 roku tereny wraz z wsią i lasem kupiło miasto, a w latach 1720-1740 ich część odsprzedano właścicielom prywatnym. To również okres powstawania na tym terenie prywatnych ogrodów, będących późniejszym zalążkiem dzisiejszego parku – czytamy na łamach Czasopisma Technicznego.
Z artykułu pt. Zabytkowe Założenia Parkowe Wrocławia dowiadujemy się ponadto, że w XVIII wieku część powstałych ogrodów udostępniono mieszkańcom miasta. W 1783 roku Szczytniki zakupił książę F.L von Hohenlohe-Ingelfingen z przeznaczeniem na prywatną rezydencję. Założony przy niej ogród otwarto w sierpniu 1789 roku, a ponieważ nie był otoczony żadnym ogrodzeniem, stał się ogrodem ogólnodostępnym. Na jego zaplecze składało się kilkadziesiąt mniejszych budynków, pomników i pozostałych urządzeń parkowych. Po oblężeniu miasta przez wojska francuskie i zniszczeniu terenów założenia w 1815 roku, gmina odkupiła parcele ogrodu książęcego i połączyła z własnymi gruntami z przeznaczeniem na park miejski.
Jak czytamy dalej, projektem urządzenia i zagospodarowania dawnych ogrodów książęcych zajął się Joseph Peter Lennè (Generalny Ogrodnik Królewski w Berlinie) w 1861 roku. Prace w parku ruszyły jesienią 1865. Nadzór nad nimi sprawował Julius Lösener, a funkcję głównego ogrodnika pełnił Gustaw Heinze. Od 1865 aż do 1945 roku park rozrósł się z 40 do 100 ha i do tej pory jest największym wrocławskim parkiem.
W początkowym okresie zagospodarowania terenów porządkowano dawne ogrody księcia. Dokonywano wycinek i przesadzeń roślinności, a park zmieniał powierzchnię, gdyż dodawano wciąż nowe działki i parcele. Stworzono aleje i tereny rekreacyjne, a z czasem powstał także szkolny ogród botaniczny. Park przez lata pełnił funkcję edukacyjną, sportową, komercyjną, reprezentacyjną, a przede wszystkim wypoczynkową. Twórcy parku zadbali o jego indywidualny charakter i wysoką wartość artystyczną, tak pod względem zieleni, jak i obiektów znajdujących się na jego terenie – pisze Barbara Pierścionek.
Czytaj także: Inkubator Przedsiębiorczości w Kłodzku powstanie w Forcie Owcza Góra [FOTO]
Park ma charakter krajobrazowy i duże walory kompozycyjne oraz dendrologiczne – wyjaśnia architekt w artykule. Rośnie w nim około 400 gatunków drzew i krzewów. W trakcie oblężenia miasta 232przez wojska napoleońskie w 1806 roku park został zdewastowany. Szkody naprawiono i już w 1833 roku w parku Szczytnickim odbyły się pierwsze sportowe wyścigi konne we Wrocławiu. Wyścigi organizowano aż do 1907 roku na terenach przylegających do obecnej Hali Stulecia.W parku znajduje się także Ogród Japoński, założony w latach 1909-1912 w związku z Wystawą Stulecia z 1913 roku z inicjatywy hrabiego Fritza von Hochberga i zaprojektowany przez japońskiego ogrodnika Mankichiego Araia.
W styczniu 1913 roku na terenie przyszłego ogrodu zostały ustawione kamienie przywiezione z Sobótki, a miesiąc później powstał system nawadniający i ścieżki. W marcu 1913 roku wybudowano bambusową pergolę i altany. Zaczęto budowę pawilonu herbaciarni, mostów oraz głównego wejścia.
Po zakończeniu Wystawy Stulecia ogród zlikwidowano, pozostawiając jedynie ścieżki, staw i część roślinności, zabrano też większość detali decydujących o japońskim charakterze ogrodu.
Dopiero w 1999 roku, w ramach międzynarodowej współpracy, rząd Japonii wydelegował do Wrocławia dwóch specjalistów: Hitoshi Tomita i Ikuo Taniguchi. Efekty ich pracy są widoczne do dziś.
W parku posadzono 15 gatunków drzew i krzewów, występujących w naturalnych warunkach tylko w Japonii oraz 31 gatunków drzew i krzewów, pochodzących z Azji Wschodniej i Japonii – wylicza dr Pierścionek. Część z nich jest pozostałością po pierwszym założeniu ogrodu, m.in. stary szupin japoński, rosnący przy bramie Kabuki. Rosną tu także: miłorząb japoński, grujecznik japoński, żółtnica pomarańczowa, modrzewik chiński, a także rzadkie w Polsce klony: palmowe, okrągłolistne, grabolistne. Poza tym ponadstuletnie dęby, buki, platany, graby pospolite, kasztanowiec czerwony, żywotniki olbrzymie, cyprysik groszkowy.
Jak czytamy dalej w rozdziale nt. Parku Szczytnickiego, obecnie Park stanowi fragment Szczytnickiego Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego, obejmującego 1131,0 ha. W jego skład wchodzą też dwie wyspy – Wielka Wyspa (położona miedzy Odrą, Starą Odrą i Kanałem Powodziowym Odry) oraz Wyspa Opatowicka. Głównym celem tego przedsięwzięcia jest ochrona cennych obiektów przyrodniczych, w tym Parku Szczytnickiego z Ogrodem Japońskim, oraz wyróżniających się obiektów przestrzennych o znaczeniu kulturowym, w tym m.in. Ogrodu Zoologicznego, Hali Stulecia czy zabudowy osiedlowo-ogrodowej Sępolna.
Aleja Wielkiej Wysypy
Jak czytamy z kolei na oficjalnej stronie miejskiej www.wroclaw.pl – nowa trasa pozwoli kierowcom dotrzeć od al. Armii Krajowej do ul. Mickiewicza. To jedna z największych i najbardziej wyczekiwanych przez mieszkańców inwestycji drogowych we Wrocławiu – czytamy.
– Dzięki temu możemy już rozpoczynać przekazywanie wykonawcy działek, na których będzie prowadzona inwestycja – mówi dla wroclaw.pl Krzysztof Świercz z Wrocławskich Inwestycji. – Jak tylko zakończy się ten etap, ruszą prace budowlane. Na ukończenie całego przedsięwzięcia mamy 26 miesięcy bez miesięcy zimowych. Na pewno droga ta będzie gotowa do użytku w 2023 r. Planowo inwestycja rozpoczęłaby się wcześniej, jednak plany pokrzyżowała nam pandemia – dodaje w cytacie.
To nie będzie obwodnica
Łączna długość Alei Wielkiej Wyspy to 3,4 km. Powstanie również 12,5 km chodników oraz 9,5 km ścieżek rowerowych.
– Na pewno droga ta nie stanie się żadną obwodnicą – twierdzi Krzysztof Świercz w cytacie dla wroclaw.pl. – Obniżona nośność na przeprawach sprawi, że nie będą mogły poruszać się po niej duże samochody ciężarowe. Poza tym, w przeważającej części będzie posiadała po jednym pasie ruchu w każdą stronę.
Najbardziej skomplikowaną i czasochłonną częścią całego przedsięwzięcia będzie budowa mostu nad Odrą, którego długość wyniesie blisko 700 metrów. Powstanie również most nad rzeką Oławą o długości ponad 350 metrów. Na każdym z nich zaplanowane są chodniki i ścieżki rowerowe. Konieczna będzie także rozbudowa wiaduktu nad ul. Krakowską i budowa nowych takich obiektów nad ulicami: Wilczą, Międzyrzecką i Wittiga. Przebudowane zostaną także skrzyżowania z ul. Olszewskiego, Dembowskiego i Mickiewicza.
Malownicza trasa
– Ten projekt ma długą historię. Jeszcze przed II wojną światową Niemcy planowali budowę tej przeprawy. Z pewnością ułatwi ona mieszkańcom wyjazd z Wielkiej Wyspy na południe oraz przedostanie się z ul. Krakowskiej w okolice Zoo. Jednocześnie wrocławianie będą mieli do dyspozycji piękny ciąg pieszo – rowerowy. Na mostach powstaną specjalne wykusze, aby można było podziwiać piękny widok na Odrę i Oławę – podkreśla Krzysztof Świercz.
Zgodnie z decyzją środowiskową na trasie zostaną postawione ekrany chroniące okoliczną przyrodę, a także będą wybudowane specjalne przejścia dla płazów. Generalnym wykonawcą inwestycji jest Banimex Sp. z o.o. Jej koszt to 234 mln złotych.
Przeciwko takiemu przebiegowi inwestycji, jaki jest obecnie realizowany przez lata protestowali członkowie Stowarzyszenia Akcja Park Szczytnicki. Ostatnie działania lokalni aktywiści podjęli w tej sprawie pod koniec 2020 roku, kiedy budową Alei Wielkiej Wysypy próbowali zainteresować m.in Ministerstwo Kultury oraz Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Celem dofinansowania jest ocalenie, unowocześnienie i rozszerzenie funkcji terenu służebnego dla Parku Szczytnickiego. W pierwszym etapie projektu chcemy wyremontować (wraz z zapewnieniem nowoczesnych ekologicznych rozwiązań ogrzewania) oraz zagospodarować opuszczone i popadające obecnie w ruinę szklarnie a także uporządkować teren przyległy, wraz z opuszczonymi ogródkami działkowymi oraz połączyć wszystko w jeden organizm z Parkiem Szczytnickim. Dodatkowo pragniemy doprowadzić do konsultacji oraz opracowania planu dalszego zagospodarowania terenu oraz sposobu zarządzania nim.
Uzasadnienie projektu
Pragniemy by miejsce to stało się nowoczesną zieloną przestrzenią miejską, ogólnodostępną, oferującą mieszkańcom przestrzeń aktywności związanej z uprawą warzyw i owoców w połączeniu z działaniami kulturalnymi i edukacyjnymi; a także rekreacyjnymi. Chcemy by miejsce to skierowane było przede wszystkim do mieszkańców Wrocławia i wzmacniało ich poczucie tożsamości z miastem.
Proponujemy docelowo następujące funkcje w szklarniach:
• Mikrostanowiska pod dzierżawę dla uprawy warzyw i ziół
• Uprawa kwiatów oraz kwiaciarnia
• Ogólnodostępna przestrzeń wraz z kawiarnią oraz jadłodajnią bazującą na produkcji rolnej Szklarni Miejskich
• Przestrzeń edukacyjno-rozrywkowa
• Przestrzeń na działalność konferencyjno-imprezową
W miejscu szklarni powinna powstać szkoła podstawowa i przedszkole, z basen, dwie sale gimnastyczne, gabinety lekarskie dla dzieci (stomatolog, ortopeda, logopeda….) Dobry dojazd! Obecnie dzieci „kiszą” się w starych nieremontowanych przedszkolach w willach. Jest ich tylko wokół parku kilka. Sprzedaż tych obiektów dałaby fundusze na tę inwestycję. Wrocław dla mieszkańców 🙂