Tegoroczna Simcha rozpocznie się po szabacie 31 lipca i potrwa do szabatu 6 sierpnia. Festiwal odbędzie się tradycyjnie w Synagodze Pod Białym Bocianem we Wrocławiu oraz innych lokalizacjach miasta, głównie w Dzielnicy Wzajemnego Szacunku.
Simcha w języku hebrajskim oznacza radość i to właśnie wspólne radosne świętowanie oraz odkrywanie bogactwa żydowskiej kultury jest największą wartością i powtarzanym co roku hasłem przewodnim Festiwalu – co obecnie, w dobie wciąż jeszcze nieprzerwanych zmagań z pandemią, wydaje się znaczyć jeszcze więcej niż zwykle. Ogromnie cieszy możliwość zaproszenia publiczności do uczestnictwa na żywo w wydarzeniach festiwalowych.
W tym roku dużą część programu stanowią propozycje wspólnego spędzania czasu w plenerze, takie jak: Śniadanie Izraelskie w Ogrodzie Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu, wieczorne warsztaty tańców żydowskich oraz niedzielny tradycyjny Jarmark Żydowski na dziedzińcu Synagogi Pod Białym Bocianem.
Simcha 2021. Program
W programie znajdziemy także duży wybór tematycznych spacerów po mieście z przewodniczkami i przewodnikami, którzy podzielą się niejedną wyjątkową historią o dawnym żydowskim Wrocławiu. Nowością będzie możliwość przeniesienia się do Tel Avivu i Pragi, gdzie także oprowadzą nas przewodnicy – będzie to zwiedzanie online, dzięki któremu łatwo i bezpiecznie przeniesiemy się za granicę nie tracąc jednocześnie z oczu innych festiwalowych atrakcji.
W tym roku Simcha rozpocznie się od Śniadania Izraelskiego (sobota 31.07, 10.00-13.00) w klimatycznym Ogrodzie Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu, gdzie o specjały kuchni izraelskiej zadba bar Jaffa Bar&Market. Podczas piknikowego spotkania czeka nas wiele atrakcji takich jak: literacka opowieść o kuchni izraelskiej, którą poprowadzi Tomasz Kwietko-Bębnowski /TSKŻ we Wrocławiu/, warsztaty tańców żydowskich z Dorotą Kapustą, tradycyjne opowieści żydowskie, które przeczyta dla publiczności Witold Podedworny. Spotkanie w Ogrodzie Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu to także wspaniała okazja, by w tym dniu wziąć udział w warsztatach „Wycinanka Żydowska” prowadzonych przez Olgę Budzan. Jest to propozycja dla dorosłych a na warsztaty obowiązują zapisy (zapisy@proarte.org.pl).
W tym samym miejscu czeka także świetna propozycja dla dzieci warsztaty alfabetu hebrajskiego prowadzi Niepubliczna Szkoła Podstawowa Tikkun Olam z Wrocławia (zajęcia bez zapisów). Wyjątkowym powodem rozpoczęcia Simchy w Ogrodzie Muzeum Etnograficznego jest niezwykle interesująca wystawa fotograficzna dostępna w Muzeum Etnograficznym pt. „Jorcajt – czas chasydów”, którą z okazji festiwalu będzie można obejrzeć w sobotę o 13.00 podczas oprowadzenia kuratorskiego. Poprowadzi je Joanna Kurbiel z Muzeum Narodowe we Wrocławiu (wstęp wolny, bez zapisów).
Wystawa poświęcona jest uroczystościom jorcajtu (rocznicy śmierci) cadyków, odbywającym się co roku w Lelowie, Leżajsku i Radomsku, wzbogacona o fotografie z Podola (na terenie dzisiejszej Ukrainy) – kolebki chasydyzmu, z miejscowości takich jak Międzybóż, Bracław i Humań, gdzie również znajdowały się znaczące ośrodki chasydyzmu. Na ekspozycję składają się głównie fotografie artystki Joanny Sidorowicz, uzupełnione zdjęciami Dariusza Gawrońskiego, Piotra Krasa i Jerzego Sobola.
Uzupełnieniem jest kilkuminutowy film, pozwalający przenieść się na chwilę do świata, który niemal 100 lat temu zniknął z polskiego krajobrazu bezpowrotnie. Wystawa jest otwarta tylko do 1 sierpnia, dlatego oprowadzenie podczas Simchy jest wyjątkową okazją, by nie pominąć tej wspaniałej ekspozycji.
Koncerty: premierowe programy polskich wykonawców
Blok koncertowy tegorocznej Simchy zacznie się w sobotę 31 lipca od tradycyjnej Klezmerskiej.
Hawdali, czyli wyjątkowego, niezwykle energetycznego koncertu zespołu Klezmorim Trio z premierowym programem pod tytułem Frejd! / Radość! / ! פרייד. Publiczność – jeszcze przed wejściem muzyków na scenę – będzie miała okazję uczestniczyć w tradycyjnej żydowskiej ceremonii hawdali, czyli rozdzielenia czasu świątecznego od czasu powszedniego na zakończenie Szabatu.
Muzycy z krakowskiego Kazimierza zainspirowani aszkenazyjską kulturą galicyjskiej diaspory przeniosą nas do muzycznego świata przedwojennych sztetli. Zespół wyróżnia perfekcyjne połączenie tradycyjnych melodii żydowskich i współczesnych, autorskich aranżacji, co daje niezapomniany efekt, długo pozostający w pamięci słuchaczy.
Tegoroczny program koncertowy Festiwalu Kultury Żydowskiej Simcha pokazuje jak różnorodna jest polska scena muzyki żydowskiej i jak wielu muzyków światowej klasy, wirtuozów i charyzmatycznych wokalistów i wokalistek mamy na swojej rodzimej scenie. Wrażenie robi także ilość programów premierowych – niemal codziennie usłyszymy w Synagodze Pod Białym Bocianem pieśni i utwory wykonywane po raz pierwszy we Wrocławiu lub zupełnie prapremierowe.
Zagrają: Klezmorim Trio i Goście, Navarrete Sefardi Quintet – również z prezentowanym po raz pierwszy we Wrocławiu programem „Melodie Pradawnego Świata”, Karolina Cicha & Spółka z niezwykłymi „Pieśniami Żydowskimi z Podlasia”, rozpoznawalny na całym świecie zespół Kroke z „Nasza muzyka filmowa i teatralna” oraz zespół Di Galitzyaner Klezmorim, który od lat jest znany wrocławskiej publiczności. Ostatnio, w listopadzie ubiegłego roku, wystąpił w Synagodze online w ramach Koncertów Hawdalowych. Tym razem zespół wraca z występem na żywo i z nowym programem, w którym usłyszymy kilka premierowych utworów.
W bloku muzycznym uwagę zwraca także wydarzenie towarzyszące – przewidziany na poniedziałek 2 sierpnia, premierowy koncert związany z jubileuszem 25-lecia działalności artystycznej jedynego w Polsce chóru synagogalnego Chóru Synagogi Pod Białym Bocianem we Wrocławiu.
Od ćwierć wieku Stanisław Rybarczyk, założyciel, dyrektor artystyczny i dyrygent Chóru wraz ze znakomitymi Śpiewakami, przywołuje do życia muzykę zamordowanych synagog, muzykę, która zamilkła. Z okazji tego niezwykłego jubileuszu dyrektor Stanisław Rybarczyk zaprosił do współpracy znakomitego poznańskiego kompozytora, źródłoznawcę i muzykologa – Macieja Prochaskę, który podjął się napisania unikalnej pod wieloma względami kantaty: „12 Psalmów Dawida na solistów, chór mieszany i zespół instrumentalny”. Na scenie wrocławskiej Synagogi Pod Białym Bocianem wystąpią soliści: Magdalena Dynowska oraz Piotr Bunzler, Chór Synagogi Pod Białym Bocianem oraz Zespół Instrumentalny w niespotykanym składzie pod dyrekcją Stanisława Rybarczyka.
Jedyny w swoim rodzaju wybór Psalmów. Tylko na Festiwalu Simcha we Wrocławiu
Podczas koncertu usłyszymy takie instrumenty, jak: pomort, szałamaja, flet prosty, kotły, perkusja etniczna, obój historyczny, harfa, puzon oraz pozytyw. Siedmiu instrumentalistów będzie symbolicznie reprezentować świętą dla Judaizmu liczbę siedem, będąca symbolem stworzenia, kreacji i powstawania życia. Kompozycja Macieja Prochaski opiera się na oryginalnych hebrajskich tekstach Psalmów Dawidowych. Wyboru Psalmów dokonali Monika Jazownik i Maciej Prochaska. Utwór składa się z 12 części, z których każda to jeden psalm.
Ta forma kantaty będzie nawiązaniem do dwunastu lunarnych miesięcy w tradycji judaistycznej. Utwór jest inspirowany starożytnymi skalami muzycznymi, znanymi w tradycji synagogalnej, a wywodzącymi się z metod i praktyki muzykowania w Świątyni Jerozolimskiej
Koncert jest wydarzeniem towarzyszącym festiwalowi Simcha i został dofinansowany ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.
Sprzedaż biletów na wszystkie koncerty ruszy już 7 lipca: online w serwisie www.ticketmaster.pl oraz w sieci sklepów Media Markt w całej Polsce. O ile bilety nie zostaną wyprzedane w przedsprzedaży będzie można je kupić również podczas festiwalu na dwie godziny przed koncertem w Synagodze Pod Białym Bocianem.
Jarmark Żydowski i spacery z przewodnikiem
W niedzielę 1 sierpnia zdecydowanie nie można ominąć całodziennego (od 10:00 do 20:00), tradycyjnego, barwnego Jarmarku Żydowskim na dziedzińcu Synagogi Pod Białym Bocianem. Czekać tam będą wystawcy i restauratorzy oferujący żywność koszerną, produkty ekologiczne, rękodzieło, sztukę, zabawki, ubrania, pamiątki. W czasie Jarmarku można wziąć udział w dodatkowych atrakcjach – warsztaty piosenki i tańca dla dzieci poprowadzi Niepubliczna Szkoła Podstawowa Tikkun Olam we Wrocławiu, a wszyscy chętni będą mogli wziąć udział w grze miejskiej „Śladami żydowskiego Wrocławia” – start o 14.00 na dziedzińcu Synagogi Pod Białym Bocianem.
Plansze do gry otrzymamy w infopunkcie festiwalu. Do tej zabawy zachęcamy całe rodziny! Ci, którzy ukończą grę z sukcesem mogą liczyć na drobne upominki. W niedzielę o 16.00 czeka nas pierwszy spacer z przewodnikiem. Śladami żydowskich literatów Wrocławia pospaceruje z chętnymi dr Anna Kałużna z Judaistyki na Uniwersytecie Wrocławskim.
Dużym wydarzeniem będzie także wieczorne otwarcie wystawy na emporze Synagogi przedstawiającej wybitnych przedstawicieli społeczności żydowskiej powojennego Wrocławia. Wernisaż i oprowadzenie rozpoczną się o 18.00, ale zostaną poprzedzone wykładem Jerzego Kichlera i Tamary Włodarczyk – autorów wystawy. Na wystawie zostaną zaprezentowane sylwetki Żydów związanych z Dolnym Śląskiem i Wrocławiem, pionierów polskiego życia na Dolnym Śląsku, osób, które miały duży wkład w działalność wielu ważnych instytucji żydowskich i polskich. Poznamy tu biogramy zarówno wybitnych naukowców pochodzenia żydowskiego, ludzi związanych z życiem kulturalnym Dolnego Śląska, ale także liderów życia religijnego.
Po II wojnie światowej na Dolnym Śląsku – ze względu na straty spowodowane Zagładą Żydów – sytuacja majątkowa, pozycja polityczna i demografia społeczności żydowskiej dramatycznie się zmieniła. Dotychczasowi żydowscy mieszkańcy regionu (Żydzi niemieccy) w większości wyemigrowali z Niemiec po 1933 roku, pozostali stali się ofiarami Zagłady. Na Dolnym Śląsku – ze względu na zmianę przynależności państwowej regionu – nastąpiła całkowita wymiana ludności z niemieckiej na polską. Dotyczyło to także tych nielicznych dolnośląskich Żydów, którzy przeżyli wojnę i próbowali wracać w swoje rodzinne strony. Wystawę będzie można oglądać w Synagodze do końca sierpnia.
Simcha wraca także do cieszących się w ubiegłych latach niezwykłym zainteresowaniem spacerów z przewodnikiem a co więcej – rozwija ten pomysł! Poza wspomnianym już spacerem literackim, można będzie pójść z przewodnikiem śladami dawnych żydowskich smaków – ten spacer poprowadzi Tamara Włodarczyk (2.08, 18.00). Odwiedzimy także Stary Cmentarz Żydowski przy ulicy Ślężnej, gdzie spotkamy się z przewodnikiem Muzeum Miejskiego we Wrocławiu (3.08., 16.00).
Jerzy Klichler oprowadzi chętnych po Synagodze Pod Białym Bocianem opowiadając o jej historii, renowacji i dziejach tutejszej społeczności żydowskiej (2.08., 16.00). Natomiast zwiedzanie Dzielnicy Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań poprowadzi prof. dr hab. Adam Jezierski z Uniwersytetu Wrocławskiego (6.08., 16.00). Nowością będzie natomiast zwiedzanie online! Za pośrednictwem profilu Festiwal Kultury Żydowskiej Simcha na Facebooku przeniesiemy się na uliczki Pragi, gdzie spacer śladami żydowskimi poprowadzi Chaim Kobyliński (2.08, 17.00) oraz do Tel Avivu, gdzie klimat izraelskiego miasta przybliży nam Jan Kirschenbaum (4.08, 16.00).
Twórczość wrocławskiej malarki Miry Żelechower-Aleksiun
Bardzo interesująco zapowiadają się wykłady i spotkania autorskie. We wtorek 3 sierpnia o 16:30 koniecznie trzeba się wybrać na spotkanie z twórczością barwnej artystki Miry Żelechower-Aleksiun.
Rozmowę będącą zapowiedzią nowej książki „Mira między A i Z”, przygotowywanej właśnie przez Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, poprowadzi dziennikarz radiowy Jan Pelczar. Tego samego dnia o 18:00 coś dla fanów kuchni żydowskiej – wykład i prezentacja kulinarna w wykonaniu Izy Szpacenko. Czwartkowy (5.08, 16:00) wykład o żydowskim Dolnym Śląsku również zapowiada się fascynująco. Będzie to spotkanie wokół „Przewodnika po żydowskim Dolnym Śląsku”, które tym razem będzie dotyczyło regionu wałbrzyskiego.
Tajemnice tych miejsc odkryją przed nami Tamara Włodarczyk – edukatorka, animatorka kultury, ekspertka do spraw dziedzictwa żydowskiego, autorka wielu artykułów i publikacji o tematyce żydowskiej oraz Ignacy Einhorn – autor, doktor nauk medycznych, prodziekan i wykładowca Wyższej Szkoły Medycznej w Kłodzku. Długoletni działacz społeczności żydowskiej – w latach 2003-2006 przewodniczący zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu, obecnie członek Zarządu Głównego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce.
Również w czwartek o 17.30 odbędzie niezwykle poruszające spotkanie autorskie z dziennikarką i pisarką Ireną Wiszniewską. Rozmowę wokół książki „Tajemnica rodzinna z Żydami w tle” (Wydawnictwo Marginesy) poprowadzi Ula Rybicka – publicystka, recenzentka i tłumaczka. Jest także założycielką i redaktorką Żydoteki, gdzie promuje szeroko rozumianą literaturę żydowską. Tłumaczyła opowiadania najważniejszych izraelskich prozaików, m.in. Etgara Kereta, Assafa Gavrona i Eshkola Nevo. Zajmuje się także żydowską historią i tożsamością Wrocławia.
Książka nawiązuje do tego, że wiele rodzin ma coś, o czym się nie mówi, co chciałoby się zapomnieć, wymazać. Waga wypartego wydarzenia potrafi wpłynąć na losy następnych pokoleń. Tak się dzieje również w przypadku przemocy, której ktoś z przodków dopuścił się wobec Żydów, przyczyniając się tym samym do Zagłady: wydał gestapo, wziął udział w pogromie, zgwałcił ukrywającą się Żydówkę. Irena Wiszniewska przez dwa lata szukała ludzi, którzy zechcieliby opowiedzieć, jak taką tajemnicę rodzinną odkryli i jak sobie z tym poradzili.
Warsztaty i filmy
Tradycyjnie podczas Simchy odbywać będą się także warsztaty językowe. W tym roku będzie to język hebrajski i hebrajski biblijny oraz jidysz – zajęcia są otwarte, bez zapisów.
Jak co roku obejrzymy także filmy! Kino Simcha będzie działało codziennie o 20.30 w Mleczarni Pokazy filmowe odbędą się dzięki współpracy z Fundacją Kamera Davida/WJFF.pl oraz z Ambasadą Izraela w Polsce, wstęp jest bezpłatny. Wprowadzenie do filmu każdego wieczoru przygotuje kulturoznawczyni Agata Janikowska z Uniwersytetu Wrocławskiego. Repertuar Kina Simcha znajdziemy w programie na www.sicha.art.pl.
Festiwal tradycyjnie zakończy się otwartym dla wszystkich nabożeństwem na powitanie Szabatu Kabalat Szabat w Synagodze Pod Białym Bocianem (6.08., 19.00). W tym roku poprowadzi je Jerzy Kichler (członek zarządu GWŻ we Wrocławiu) oraz kantor Marek Marosanyi. Szczegółowy program 23. Festiwalu Kultury Żydowskiej Simcha znajdziemy na www.simcha.art.pl. Na większość wydarzeń (poza koncertami) wstęp jest bezpłatny.
Spotkania i atrakcje zostały zaplanowane z uwzględnieniem wszystkich obecnych zasad reżimu sanitarnego.
Projekt dofinansowano ze środków: Gminy Wrocław, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ambasady Izraela oraz z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego.
Wystawa w Synagodze Pod Białym Bocianem o wybitnych przedstawicielach społeczności żydowskiej powojennego Wrocławia jest dofinansowana ze środków Fundacji PZU.
Patronem medialnym tegorocznego Festiwalu Simcha są m.in. KolorowePtaki.com. Zachęcamy do śledzenia najnowszych informacji, podcastów oraz wideo nt. Festiwalu Simcha 2021.
